“Trời cho” buôn cá giống
Hội Am là vùng trũng có nhiều ao hồ. Từ đầu thế kỷ XX, người dân Hội Am đã thả một số loại cá bắt được ở sông và đồng, nuôi làm cá thịt. Hằng năm, đến mùa cá đẻ, nhiều người Hội Am chở thùng sơn đi khắp các tỉnh lân cận như Hưng Yên, Hà Nam… để bắt cá đẻ trong tự nhiên, đưa về cho nở thành cá con, rồi ươm thành cá giống. Họ tuyển chọn loại cá thả được để nuôi thành cá thịt và loại bỏ các loại cá tạp. Trải qua quá trình làm nghề lâu dài, nhân dân Hội Am tích lũy được rất nhiều kinh nghiệm trong ươm nuôi cá giống, nhất là xác định thời điểm cá đẻ và phân loại cá.
Đến thập niên 80 của thế kỷ XX, khi các sông suối đầu nguồn đã bị chặn lại làm thuỷ điện, nguồn cá tự nhiên không còn. Cùng với nền khoa học ngày càng phát triển, từ năm 1982, một số loại cá truyền thống như các mè, cá trôi, cá trắm, cá chép, nhân dân Hội Am đã nuôi được cá đẻ. Ương nuôi được nhiều cá giống, các hộ nuôi ở Hội Am nảy ra ý muốn cung cấp cá giống cho nhiều địa phương khác, góp phần phát triển ngành thủy sản.
Với điều kiện tự nhiên thuận lợi và người dân có nhiều kinh nghiệm, Hội Am hội đủ “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” để mở rộng nghề sản xuất cá giống. Ngoài các loài cá nước ngọt truyền thống, từ năm 2000 đến nay, nhân dân địa phương còn nhập nhiều giống cá mới ở các tỉnh thành trong cả nước và nước ngoài.
Năng động trong thời kỳ mới
Hội Am hiện có 370 hộ với 420 lao động tham gia sản xuất cá giống trên tổng diện tích gần 35ha. Làng nghề đã tích luỹ được nhiều kinh nghiệm và biết kết hợp với khoa học kỹ thụât trong nuôi ươm nhiều loại cá đặc sản, có giá trị kinh tế cao. Hiện nay, Hội Am nuôi được cá giống ở cả ba loại nước: ngọt, lợ, mặn. Bà con thu lợi nhuận từ nghề nuôi cá giống đạt trên 11 tỷ đồng/năm.
Họ nuôi cá bố mẹ cho đẻ, ấp thành cá bột, sau 3 - 5 ngày thì thả cá xuống ao ươm khoảng 1 tháng thì xuất bán cá giống cho thương lái hoặc cho xe tải giao tận các hộ gia đình nuôi thủy sản.
Với một số loại cá ở các vùng khí hậu khác (như ở một số tỉnh miền Nam hay nước ngoài) mà địa phương không sản xuất được thì các hộ nuôi ở Hội Am mua về nuôi ươm. Sau khi cá lớn đủ kích cỡ để nuôi thương phẩm thì giao cho thương lái.
Các hộ nuôi cho cá ăn cám viên nổi do một số công ty sản xuất hoặc bột, cám, gạo, ngô, bột đậu tự chế biến tại nhà. Mỗi năm Hội Am tiêu thụ hàng trăm triệu con cá giống, trong đó phần nhiều là cá vược, trê, rô, chép, chim, trắm…
Anh Đỗ Văn Đoàn, một hộ nuôi ở thôn Hội Am cho hay, cá giống là loại cá nhỏ (từ 1,5cm - 15cm), mỏng manh, dễ chết nên quá trình nuôi ươm, thâm canh, đánh bắt, vận chuyển khi mang đi tiêu thụ đều phải có kỹ thuật. Cá giống phải khoẻ mạnh, không xây sát, không bị dịch bệnh, đảm bảo tỷ lệ sống cao.
Sản phẩm cá giống Hội Am được bà con nuôi thủy sản gần xa hết sức ưa chuộng và tin cậy vì uy tín và chất lượng luôn đảm bảo. Ở Hội Am, nhiều hộ đã vươn lên làm giàu từ nghề truyền thống của cha ông. Bí quyết của họ là sản xuất cá giống dựa trên sự kết hợp chặt chẽ giữa kinh nghiệm truyền thống mà các thế hệ đi trước để lại với việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật. Có hộ lập cả trang web bán cá giống trên mạng. Có hộ cất công ra nước ngoài học hỏi kinh nghiệm nuôi cá công nghệ cao…
Để tiếp tục phát triển làng nghề, UBND xã Cao Minh đang nộp đơn đăng ký bảo hộ thương hiệu cho cá giống Hội Am. Điều này đang trở nên hết sức cấp thiết trong bối cảnh thị trường cạnh tranh ngày nay, khi đã có một số nơi giả mạo thương hiệu cá giống Hội Am để trục lợi. Đặc biệt, theo quy định của Luật Thủy sản, trong quá trình vận chuyển cá giống, phải chứng minh được nguồn gốc rõ ràng của sản phẩm.Vì thế, bà con Hội Am đang nóng lòng chờ thương hiệu “cá giống Hội Am” được bảo hộ.
Bên cạnh đó, lãnh đạo xã Cao Minh mong muốn thành lập một hợp tác xã chuyên về cá giống để tập hợp, hỗ trợ các hộ sản xuất, kinh doanh cá giống Hội Am. Đồng thời, tạo điều kiện để bà con địa phương được vay vốn mở rộng diện tích, thường xuyên tiếp cận các kỹ thuật mới trong ươm, nuôi cá giống…
Hân Minh, Adm
